Kan straling van een mobiele telefoon tot kanker leiden?
Als het gaat om de mogelijke effecten op de gezondheid van de mens van het gebruik van mobiele telefoons, ja, als je veel tekstberichten stuurt veroorzaak je misschien een kromme nek, of zelfs een gebroken nek, bij jezelf of iemand anders, als je zit te sms'en tijdens het rijden.
Anderzijds, denk aan de vele levens die gered konden worden in het verkeer, omdat mensen nu zo snel de hulpdiensten kunnen bellen bij een ongeval.
Maar hoe zit het met kanker?
Sinds de eeuwwisseling zijn er studies geweest die stelden dat het risico op hersentumoren verdubbelt door langdurig gebruik van de mobiele telefoon aan de kant van je hoofd waar je hem houdt om te praten.
Dat is belangrijk, omdat de straling alleen maar echt binnenkomt tot een paar centimeter in je hoofd.
Kijken we van de achterkant van iemands hoofd of van bovenaf, dan kan je zien waarom eerder kanker kan ontstaan aan de ene kant van het hoofd in plaats van aan de andere kant.
Omdat het effect zo plaatselijk is, kun je begrijpen waarom er aanbevolen wordt om bijvoorbeeld de luidsprekerfunctie of te gebruiken of een handsfree headset, waardoor de blootstelling van de hersenen met een factor 100 verminderd wordt, en dit geldt ook voor Bluetooth-headsets.
Dit kan vooral van belang zijn voor kinderen, die dunnere schedels hebben.
Ja, maar straling van een mobiele telefoon is toch geen radioactieve straling; het DNA loopt geen directe schade op, zoals bij gammastraling van een kernbom of zoiets.
Ah, maar het blijkt dat het DNA wel indirect schade oploopt doordat er vrije radicalen gemaakt worden.
Van de 100 studies die hier naar keken, bevestigden er 93 dat er oxidatieve gevolgen waren van het soort laagintensieve radiofrequentie straling dat mobiele telefoons afgeven.
OK, maar vertaalt die oxidatieve stress zich ook naar DNA-schade?
Uit de meeste studies bleek van wel, ze wezen op genotoxiciteit, schade aan onze genen, ons DNA of onze chromosomen.
Ja, maar de meeste studies vonden plaats in een petri-schaaltje of met proefdieren.
Het interesseert met wat minder of Mickey en Minnie gevaar lopen.
Hoe zit het met hersentumoren bij mensen?
In sommige bevolkingsstudies werd een verhoogd risico op kanker vastgesteld, in andere studies niet.
Hmm, ik vraag me af of de herkomst van de financiering van die studies er misschien iets mee te maken had?
Sommige studies werden gefinancierd door telecombedrijven.
De onderzoekers vermoedden dat studies waarschijnlijk minder zouden zeggen dat er een effect was als ze gefinancierd werden door de telecomindustrie, die er natuurlijk belang bij heeft dat mobiele telefoons als veilig worden neergezet.
Dus voerden ze wat berekeningen uit en oh wat een verrassing: ze ontdekten dat de studies die geheel door de industrie werden betaald aanzienlijk minder melding maakten van significante effecten.
Bij de meeste onafhankelijk gefinancierde studies bleek dat er een effect was.
Bij de meeste door de industrie betaalde studies bleek dat niet het geval; in feite was er daar zo'n 10 keer minder kans dat er een negatief effect van het gebruik van een mobiele telefoon werd gemeld.
Dat is nog erger dan bij de farmaceutische industrie!
Als Big Pharma studies sponsort over hun eigen producten, is er maar zo'n 4 keer meer kans dat het geneesmiddel goed uit de bus komt, vergeleken met onafhankelijk onderzoek, maar Big Tobacco spant nog steeds de kroon als het gaat over partijdigheid.
Waarom komen wetenschappelijke artikelen over de gevolgen voor de gezondheid bij meeroken tot zulke verschillende conclusies?
Nou, het blijkt dat er bij studies die worden betaald door de tabaksindustrie maar liefst 88 keer vaker de kans is dat ze concluderen dat het niet schadelijk is;
Dus die 10 keer voor de telecom maakt dat ze meer uitkomen aan de kant van de farmaceuten
op de schaal van partijdigheid.
Toch is er aan beide kanten van het debat sprake van belangenverstrengeling, zo niet financieel, dan ten minste intellectueel, het ligt in de aard van de mens om meer te neigen naar bewijs dat jouw eigen standpunt ondersteunt.
En dus zie je dit soort flinterdunne wetenschap gepubliceerd worden, waarbij er een "verontrustend" rechte lijn lijkt te zijn tussen de staten waar de meeste hersentumoren voorkomen en de staten met de meeste abonnementen voor mobiele telefoons.
Maar kom op zeg, je kan zovéél redenen bedenken waarom er in staten als New York en Texas misschien meer hersentumoren en mobieltjes zijn dan in Noord- en Zuid-Dakota, en die niets te maken hebben met de straling van mobiele telefoons.
Soms zie je zelfs regelrechte fraude, met beweringen dat de wetenschappers die de auteurs waren van twee van deze papers over genotoxiciteit, en precies deze review, betrokken waren bij wetenschappelijke misleiding, wat ze ontkennen, en ze wezen erop dat hun voornaamste aanklager een advocaat bleek te zijn die werkt voor de telecomindustrie, en ga zo maar door.
Als er een biljoenenindustrie bij betrokken is, of dat nu de voedingsindustrie of de tabaksindustrie is, de farmaceutische industrie of de telecom, het gaat om zo veel geld dat de wetenschap gemanipuleerd kan raken.
Neem de kernenergie-industrie.
Decennia lang hebben instellingen op hoog niveau proberen te verbergen wat de gezondheidseffecten waren van Tsjernobyl, bijvoorbeeld, met officiële ramingen over de problemen voor de gezondheid die honderd of zelfs duizend keer lager uitkwamen dan de ramingen van onafhankelijke onderzoekers.
Ging het slechts om 4.000 mensen die er uiteindelijk aan zouden sterven, of bijna een miljoen mensen?
Het hangt ervan af aan wie je het vraagt, en wie toevallig de geldschieter is van degene aan wie je het vraagt.
Als het over kanker gaat, zijn alle ogen daarom gericht op het IARC, het officiële orgaan van de Wereldgezondheidsorganisatie dat onafhankelijk en objectief probeert te bepalen wat kankerverwekkend is en wat niet.
We zullen zien wat ze zeggen over mobiele telefoons, in de volgende aflevering.