Hersentumoren

Is Aspartaam Kankerverwekkend?

De goedkeuring van aspartaam was destijds omstreden. De hoofdinspecteur van de FDA concludeerde dat het redelijk was om aan te nemen dat het gebruik van aspartaam voor mensen geen risico geeft op hersenletsel gevolgd door verminderde hersenfunctie, hormonale stoornissen, of allebei; en dat het geen hersentumoren veroorzaakt.

De openbare onderzoeksraad van de FDA zelf echter trok zijn goedkeuring in vanwege zorgen wat kanker betreft. Bovendien adviseerden diverse wetenschappers van de FDA geen goedkeuring te verlenen, waarbij ze verwezen naar testen over hersentumoren van de fabrikant zelf.

De hoofdinspecteur verleende desondanks goedkeuring voor aspartaam, vlak voordat hij wegging bij de FDA en voor 1000 dollar per dag adviseur werd bij het reclamebureau dat voor de fabrikant van aspartaam werkte. Vervolgens verhinderde de FDA dat het Nationale Toxicologieprogramma (NTP) nog verdere kankertesten uitvoerde, dus bleven we zitten met mensen die ruzieden over diverse studies met knaagdieren. Uit sommige studies bleek een verhoogd risico op kanker, uit andere niet.

Dat doet me denken aan het hele verhaal rond saccharine, dat bij ratten tot blaaskanker leidde, maar bij muizen niet, wat ons liet zitten met onbeantwoorde vragen, zoals: "Lijken wij nou meer op ratten of op muizen?" Uiteraard had aspartaam voor mensen getest moeten worden, maar de langste studie naar de veiligheid voor mensen duurde maar 18 weken. Er waren betere gegevens over gebruik door mensen nodig.

Uit de grootste studie met ratten kwamen lymfomen en leukemie naar voren, dus keek de NIH-AARP-studie naar de diagnoses van bloedkanker... en een hogere inname van aspartaam werd niet in verband gebracht met een risico op kanker.

Het is een omvangrijke studie, maar er was veel kritiek op, omdat alleen een relatief korte blootstelling werd beoordeeld – mensen werden slechts vijf jaar gevolgd. Hé, nog altijd beter dan 18 weken. Maar waarom geen 18 jaar?

Vervolgens werden alle ogen gericht op Harvard, waar ze al begonnen met het opvolgen van de gezondheid en de voeding van medische professionals zelfs voordat aspartaam maar in de handel kwam.

In de meest omvangrijke langdurige populatiestudie om het verband te beoordelen tussen aspartaam en het risico op kanker bij de mens, werd inderdaad een verband gevonden tussen zowel light frisdrank als de totale inname van aspartaam en risico's op non-Hodgkin-lymfoom en multipel myeloom bij mannen en leukemie bij mannen én vrouwen.

OK, maar waarom meer kanker bij mannen dan vrouwen? Een soortgelijk resultaat werd gevonden voor pancreaskanker en light frisdrank. Niet soda in het algemeen, de enige suiker die een verhoogd risico op pancreaskanker opleverde, was melksuiker, lactose. Het lag aan de light frisdrank. Dus het verschil tussen de mannen en de vrouwen kon gewoon een statistische toevalstreffer zijn geweest, maar ze besloten om nog iets dieper graven.

Aspartaam wordt afgebroken tot methanol, en methanol wordt omgezet in formaldehyde, een bewezen kankerverwekker bij mensen, door dit enzym hier, alcoholdehydrogenase. Het enzym dat gewone alcohol ontgift is gelijk aan het enzym dat methanol in formaldehyde omzet. Zou het kunnen dat mannen gewoon meer hebben van dit enzym dan vrouwen? Ja, daarom hebben vrouwen hogere waarden alcohol in hun bloed terwijl ze dezelfde hoeveelheid alcohol drinken.

Als je kijkt naar levermonsters van mannen en vrouwen, is de activiteit van de enzymen beduidend groter bij de mannen. Dat kan een verklaring zijn voor het verhoogde kankerrisico bij mannen – de hogere omzettingsgraad van aspartaam naar formaldehyde. Maar hoe kunnen we dat testen?

Ethanol –gewone alcohol– concurreert met methanol om de aandacht van hetzelfde enzym. In feite wordt gewone alcohol gebruikt als tegengif bij methanolvergiftiging. Dus mannen die niet drinken kunnen een hogere omzetting van formaldehyde naar aspartaam hebben, als deze theorie over formaldehyde klopt. En inderdaad, in lijn met deze redenering, waren het de mannen die de minste alcohol dronken, die het grootste risico op kanker door aspartaam bleken te hebben.

Inmiddels is er een derde cohortstudie gepubliceerd, waaruit geen hoger risico op lymfoom naar voren kwam in verband met light frisdrank gedurende een periode van 10 jaar waarin mensen gevolgd werden. Er werd dus geen risico aangetroffen in de studie van 18 weken, de studie van 5 jaar noch de studie van 10 jaar, alleen in de studie van 18 jaar.

Wat kunnen we hieruit opmaken? Sommigen hebben gezegd dat aspartaam opnieuw beoordeeld moet worden. Het is nu veel te laat om het nog te laten tegenhouden, met een productie van 34 miljoen pond per jaar van het spul, maar dat betekent niet dat we het moeten eten, en dat geldt wellicht vooral voor zwangere vrouwen en kinderen.