Hebben mobiele telefoons invloed op de slaap?
"Slaap is belangrijk voor de ontwikkeling van lichamelijk en geestelijk gezonde kinderen,” maar diverse factoren kunnen een goede nachtrust hinderen, waaronder het gebruik van elektronische media.
Tegenwoordig hebben veel kinderen en vrijwel alle jongeren ten minste één zo'n apparaat in hun slaapomgeving met het meeste gebruik tegen bedtijd.
En zulk gebruik is in verband gebracht met onvoldoende slaap, in kwaliteit en lengte, met veel slaperigheid overdag tot gevolg.
Dus gaan er stemmen op om de toegang tot apparaten tegen bedtijd te beperken.
Maar wacht eens, niet zo snel.
Wat was er eerst: het gebruik van media of het slaapprobleem?
Slapen ze niet omdat ze op hun telefoon zitten, of zitten ze op hun telefoon omdat ze niet kunnen slapen?
Er wordt steeds weer verband gelegd tussen veel gebruik van media en allerlei slaapproblemen.
Hebben ze het zo druk dat ze hun bedtijd verschuiven?
Of worden ze er zo druk van dat ze moeite hebben in slaap te vallen?
Bij universiteitsstudenten kan het omgekeerde het geval zijn: ze kunnen niet slapen en halen dan hun schermpje tevoorschijn in plaats van enkel naar het plafond te liggen staren, maar bij jongere kinderen kan het een beetje van allebei zijn.
Hoe kan schermtijd de slaap verstoren?
Het zou niet alleen kunnen liggen aan later gaan slapen en overstimulatie.
“Het licht dat apparaten uitstralen kan het circadiaanse ritme beïnvloeden” doordat het de aanmaak van melatonine verstoort, het slaaphormoon dat begint te werken zodra de zon ondergaat.
Maar zet iemand met z'n gezicht voor een scherm en het teveel aan licht 's nachts kan je hersenen verwarren.
Natuurlijk, als je je e-mail zit te checken met het licht aan, dan ben je al te veel blootgesteld en dat kleine beetje extra van dat scherm maakt dan niet meer veel uit.
Maar als je in het donker zit en je moet die laatste tekst versturen of iets dergelijks, dan kan de lichtinstelling veranderen naar een geel scherm wellicht helpen.
Maar hoe zit het met de straling van mobiele telefoons?
Kan je telefoon op het nachtkastje laten ergens invloed hebben op je slaap?
Er bestaat een enzyme genaamd bèta-trace-proteïne dat een slaapbevorderend neurohormoon in de hersenen aanmaakt, en onderzoekers hebben ontdekt dat degenen met een hogere langjarige blootstelling aan mobiele of draadloze telefoons doorgaans een lager gehalte van dit enzym in hun bloed hebben.
Er wordt dus gedacht dat de straling wellicht van invloed is op de afgifte uit de weefsels rond de hersenen, vooral de weefsels vlak onder de schedel, het dichtste bij de telefoon.
Er is dus mogelijk een mechanisme dat mobiele telefoon inderdaad invloed hebben op de slaap, maar je weet het gewoon niet totdat... je het hebt onderzocht.
De deelnemers aan het onderzoek werden 30 minuten blootgesteld aan een gsm die op spreken, luisteren, standby of uit stond.
Alle lichtjes en speakertjes waren uitgeschakeld, er werd isolatie gebruikt om te voorkomen dat ze konden voelen of de telefoon warm werd en dergelijke, zodat de deelnemers niet wisten in welke groep ze zaten.
Na de blootstelling namen ze de telefoons weg en deden het licht uit, en kregen de deelnemers de opdracht om te proberen te gaan slapen.
Degenen blootgesteld aan de telefoon die uit was, of op luisteren of standby stond vielen binnen zo'n 20 tot 30 minuten in slaap, maar na blootstelling aan dezelfde telefoon in de spreekstand duurde het gemiddeld bijna 50 minuten om in slaap te vallen.
De reden voor het grote verschil tussen praten en luisteren kan gelegen zijn in het feit dat de typische SAR-waarde, de specifieke absorptieratio—hoeveel energie je lichaam opneemt van de gsm— zo'n negen keer hoger is als je praat dan als je alleen luistert terwijl iemand anders praat.
Maar als je uiteindelijk in slaap valt, wat zijn dan de effecten van blootstelling aan mobiele telefoons op de kwaliteit van je slaap?
Er zijn zo'n 20 onderzoeken geweest, ongeveer half-half verdeeld wat betreft blootstelling aan gsm's en de invloed daarvan op slaapparameters, en ze hadden niet allemaal een negatieve uitkomst.
Dat doet me denken aan de gegevens over de hersenfuncties.
Ja, een toename van de prikkelbaarheid in de hersenschors, de buitenste laag van de hersenen, als reactie op blootstelling aan gsm-emissies kan de slaap misschien verstoren, maar die verhoogde prikkelbaarheid zou ook kunnen wijzen op zoiets als een snellere reactietijd.
Evenzo bij de betroffen proefpersonen: degenen blootgesteld aan een actieve gsm vertonten significant meer R-slaap.
Maar R staat voor REM-slaap, ze kregen dus zo'n 4 procent meer droomtijd; wat dus niet per se slecht is.