Ik heb al eens de krachtige bloeddrukverlagende werking uitgezocht van lijnzaad eten voor patiënten met hoge bloeddruk.
Dit was een dubbel-blind, gerandomiseerd, placebo-gecontroleerd onderzoek met gemalen lijnzaad verstopt in bakwaren, versus placebo-muffins zonder lijnzaad, wat een enorme daling van de hoge bloeddruk opleverde.
Je kunt je voorstellen dat de lijnzaad-industrie superblij was, en de indrukwekkende bevindingen prees, net als ik.
Hoge bloeddruk is immers verreweg de grootste risicofactor voor overlijden op deze aarde.
Ja, we geven mensen medicijnen, heel veel medicijnen, maar veel mensen nemen ze niet in, 9 van de 10 mensen nemen minder dan 80 procent van de voorgeschreven bloeddrukpillen in.
Slechts 8 procent.
Begrijpelijk, want mensen moeten zich houden aan een onhandig en mogelijk duur schema, wat waarschijnlijk nadelig uitpakt voor hun gezondheid en levenskwaliteit, voor iets dat meestal a-symptomatisch is; ze voelen zich vanwege de bijwerkingen dus eerder slechter dan beter.
Waarop ze dan nog meer medicijnen krijgen tegen de bijwerkingen van de eerdere medicijnen, zoals Viagra aan mannen geven tegen erectiestoornissen veroorzaakt door hun bloeddrukpillen.
Misschien toch liever voeding als strategie inzetten dan, vooral als dat net zo goed werkt?
Inderdaad, de dalingen van de bloeddruk waren bij de lijnzaad-studie hoger dan de gemiddelde daling die werd waargenomen met een standaard dosering van bloeddrukverlagers.
Lijnzaad is ook nog goedkoper, vergeleken met slechts dat ene medicijn; en de meeste patiënten gebruiken meerdere medicijnen.
En de gunstige effecten gaan verder dan alleen bloeddrukverlaging, alhoewel...
Een eetlepel lijnzaad is flink wat vezels voor mensen die de hele tijd leven op cheeseburgers en milkshakes, het kan daarom even duren voordat je goede bacteriën gewend zijn aan die nieuwe beloning.
Mensen die weinig vezels binnenkregen moeten misschien langzaam-aan beginnen.
Niet elke studie liet een significante bloeddrukverlaging zien.
Er zijn meer dan tien studies tot nu toe, met meer dan duizend proefpersonen.
En ja, alles bij elkaar waren er significante dalingen te zien in zowel systolische als diastolische bloeddruk —de boven- en de onderdruk— na aanvulling met diverse lijnzaadproducten.
Geen van alle zo drastisch als dat onderzoek over zes maanden.
Uit langere proeven kwamen doorgaans betere resultaten en bij sommige werd alleen lijnzaadolie gebruikt, of een soort lijnzaadextract.
Het idee dat het geheel groter is dan de som der delen.
Elk van de interessante bestanddelen in lijnzaad, de omega-3's, de kankerbestrijdende lignanen, alle oplosbare vezels en de plantaardige eiwitten, dragen allemaal bij aan verlaging van bloeddruk.
OK, maar hoe, waarom?
Hoe werkt dat?
Sommige gangbare bloeddrukverlagers, zoals Norvasc of Nifedipine werken door de samentrekking van het hart te verminderen of de hartslag te verlagen; is het dus mogelijk dat lijnzaad ook zo werkt.
Maar nee.
Lijnzaad eten verlaagt de bloeddruk zonder dat het hart eraan te pas komt, door veranderingen in
de plasma-oxylipinen.
Wat zijn oxylipinen?
Oxylipinen zijn vetzuurmetabolieten die een rol spelen bij ontstekingen en daardoor betrokken zijn bij veel ontstekingsbevorderende aandoeningen, waaronder hartziekten en veroudering.
De best beschreven oxylipinen in relatie tot hartaandoeningen komen van het meervoudig onverzadigde omega-6-vetzuur arachidonzuur, dat van nature in dierlijke producten zit, vooral in kip en eieren, en in het lichaam aangemaakt wordt uit vette omega-6-olie, zoals katoenolie.
Maar een verhoogd gehalte ontstekings-bevorderende oxylipinen bij ouderen wordt verholpen door de consumptie van lijnzaad.
Kijk, zo denken we dat het innemen van lijnzaad bloeddruk helpt verlagen bij patiënten met hypertensie: door het enzym te remmen dat deze ontstekingsbevorderende oxylipinen aanmaakt.
Ik zal je de acroniemen besparen, maar het komt hierop neer:
lijnzaad remt de werking van het enzym dat deze ontstekingsbevorderende oxylipinen, leukotoxine-diolen, maakt, wat vervolgens de bloeddruk kan verlagen.
Kennis van de moleculaire mechanismen draagt bij aan vertrouwen in de bloeddrukverlagende werking van lijnzaad, maar dat is niet alles wat oxylipinen doen.
Oxylipinen spelen wellicht een rol bij het verouderingsproces.
Misschien kunnen we iets ten goede doen voor de biologische veranderingen die horen bij
ontsteking en veroudering met behulp van voeding, zoals lijnzaad.
Oudere volwassenen (rond de 50) hebben meer van dit uit arachidonzuur afkomstige oxylipine, vergeleken met jongere volwassenen (rond de 20).
Dit hogere gehalte aan ontstekingsbevorderende oxylipinen bij de oudere groep kan de hogere mate verklaren aan ontstekingen bij oudere versus jongere personen.
Als we ouder worden, worden we vaker getroffen door ontstekingsziekten als artritis; een verhoogd gehalte oxylipinen kan een voorbode zijn voor chronische aandoeningen.
Maar als je deze oudere volwassenen nou eens muffins zou geven, muffins met gemalen lijnzaad erin?
Vier weken later waren de gehaltes tot hier gezakt, naar het gehalte van een 20-jarige, wat aantoont dat een mogelijke behandeling ter verandering van de schadelijke ontstekingsbevorderende oxylipinen plaats kan vinden via aanvulling van het eten met lijnzaad.